درمان ناباروری
درمان ناباروری
درمان ناباروی امروزه یکی از مهم ترین مسائلی می باشد که در برخی از زوجین ایجاد می شود و در اثر مشکلات مختلفی در زوجین ایجاد می شود ، بسیاری از اشخاص در خصوص ناباروری سوالات متعددی دارند، در این مقاله علاوه بر پاسخ به این سوالات راه درمان ناباروری را بیان می کنیم .
ناباروی چیست؟
ناباروری به معنای عدم توانایی باردار شدن بعد از یک سال (یا طولانی تر) رابطه جنسی محافظت نشده تعریف می شود. از آنجا که باروری در زنان با افزایش سن به طور مداوم کاهش می یابد ،در زنان بالای 35 سال پس از 6 ماه رابطه جنسی محافظت نشده ، در صورت عدم بارداری، ارزیابی ها و درمان آغاز می شود، بارداری نتیجه فرایندی است که مراحل بسیاری دارد پس درمان ناباروری پروسه ای پیچیده و طولانی دارد .
برای باردار شدن، بدن زن باید یک تخمک را از یکی از نمادهای تخمدان بیرونی خود آزاد کند.
اسپرم مرد باید در طول مسیر به تخمک بپیوندد (بارور شود).
تخمک بارور شده باید از طریق یک آیکون لوله بیرونی فالوپ به سمت نماد بیرونی رحم برود.
تخمک بارور شده باید به قسمت داخلی رحم (لانه گزینی) وصل شود.
ناباروری ممکن است ناشی از مشکلی با هر یک یا چند مورد از این مراحل باشد.
ناباروری به زنانی اطلاق می شود که در بارداری با مشکل روبرو می شوند.
در اغلب اوقات برای درمان ناباروری نمی توان با کمک دارو این مشکل را حل نمود ، دکتر الهام امام جمعه متخصص زنان و زایمان در صورتی که حتی یک اسپرم و یک تخمک وجود داشته باشد با روش های روز دنیا که برگرفته از بهترین و جدیدترین تکنولوژی ها است در آزمایشگاه تشکیل جنین را انجام می دهند .
رشد جنین در آزمایشگاه یک الی سه روز به طول می انجامد ، پس از سپری شدن این مدت جنین را داخل رحم قرار می دهند ،در صورتی که نتوان با راه های طبیعی نظیر دارو مشکل ناباروری را درمان نمود می توان از سایر روش ها نظیر تولید جنین در آزمایشگاه به درمان ناباروری پرداخت .
امروز حل مشکل ناباروری ونازایی کار آسانی است ، زیرا پیشرفت علم به گونه ای بوده است که می توان به روش های مختلف مشکل ناباروری و نازایی را درمان نمود.
نکته دیگری که باید بیان کرد در خصوص سن بارداری است که در هر سنی محدودیت های برای بانوان است ، زمانی که بانوان در سن بالای 40 سال قرار می گیرند تخمدان آنها پیر می شود و با بالا رفتن سن کم کم بانوان به سنین یائسگی نزدیک می شوند ، در این سنین تخمک یا بسیار پیر است یا تخمکی دیگر وجود ندارد که بتوان به درمان بپردازیم .
البته نیاز به ذکر است که می توان با به کارگیری برخی روش ها نظیر تخمک اهدایی به درمان مشکل پرداخته شود .
زوجین بهتر است زودتر اقدام به بارداری نمایند زیرا اگر مشکلی وجود داشته باشد زوجین با درمان به موقع از پرداخت هزینه گزاف پیشگیری می کنند .
نقش دارو در درمان ناباروری
جهت تخمک گذاری متخصص زنان و زایمان از برخی از داروها جهت تحریک تخمدان جهت درمان ناباروری استفاده می کنند ، با انجام این کار می توان در یک زمان معین تعداد تخمک بالغ را آزاد کرد .
در زمان لقاح خارج از رحم و یا روش تلقیح داخل رحم اسپرم می توان در بانوان شانس بارداری را افزایش داد ، در ذیل به بیان برخی از قرص های درمان ناباروری می پردازیم.
- قرص کلومیفن سیترات
- هورمون گنادوتروپین جفتی انسان
- هورمون تحریک کننده ی فولیکول
- هورمون گنادوتروپین یائسگی
- هورمون آزاد کننده ی گنادوتروپین
- آسپرین و هپارین ، آنتاگون و ستروتاید و… از دیگر قرص های درمان ناباروری هستند .
روش های درمان ناباروری
- درمان ناباروری با روش ART
ART یکی از روش های است که به زوجین در درمان ناباروری کمک می کند ، در این روش با اسپرمی که از قبل از مرد گرفته شده است ، در مجاورت تخمک از تخمدان قرار می گیرد ، متخصص زنان و زایمان پس از رخ دادن لقاح آن را به رحم مادر منتقل می کند . - گامت اهدا کننده
در برخی از زوجین شرایط لازم برای باروری نیست و به دلیل این که زنان نمی توانند باردار شوند ، متخصص زنان و زایمان از روش های کمکی استفاده می کند ، در ذیل به بیان این روش های می پردازیم: - اهدای اسپرم
- اهدای تخمک
- اعطای جنین
بسیاری از بانوان ممکن است به دلیل موضوع احساسی در انجام این روش تردید داشته باشند که انجام مشاوره با مشاور و مشورت با متخصص زنان و زایمان می توانند به آسانی کنار بیایند که با این روش کنار بیایند .
انواع ART
- لقاح مصنوعی (IVF)
- روش GIFT
- لقاح داخل رحمی IUI
IVF
در اثر عواملی نظیر چسبندگی رحم زنان با مشکلاتی نظیر انسداد لوله های رحم روبرو می شوند ، زمانی که آقایان اسپرم کافی را ندارند ، توصیه می شود که از لقاح مصنوعی ناباروری با IVF استفاده شود ، زیرا این روش سبب تحریک تخمک ها می شود .
در این روش امکان دارد که زایمان زود رس رخ دهد و یا چند قلو شدن جنین رخ دهد .
روش GIFT
در لوله فالوپ تخمک و اسپرمی که از زوجین گرفته شده است را قرار می دهند ، تا بارداری رخ دهد ، یکی از نکاتی که باید رعایت نمایید این است که از سلامت لوله های فالوپ مطمئن شوید .
لقاح داخل رحمی IUI
در این روش از طریق دهانه رحم بدون دستکاری تخمک اسپرم را به داخل رحم انتقال می دهند .
در موارد ذیل از IUI استفاده می شود:
- ایجاد شدن زخم در دهانه رحم
- زود انزالی
- دریافت اسپرم از مرد دیگری
- خروج ترشحات از دهانه رحم
- حساس بودن به اسپرم
- انجماد اسپرم مرد پیش از درمان سرطان
- نعوظ مرد
- و…
نشانه های ناباروری در زنان
انسداد لوله فالوپ یا آسیب به آن
التهاب لوله فالوپ سبب آسیب به این لوله می گردد ، رایج ترین علت التهاب لوله فالوپ Chlamydia است ، معمولا التهاب لوله فالوپ نشانه ای ندارد ، اما در برخی از اشخاص این بیماری سبب تب و درد در شخص می شود .
آندومتریوز
این حالت معمولا زمانی رخ می دهد که در خارج از رحم ممکن است رشد و جای گذاری رخ دهد ، زمانی که شخص به این بیماری مبتلا است لوله های فالوپ و رحم و عملکرد تخمدان ها تحت تاثیر قرار می گیرد .
با آستر رحمی این روش نیز رشد می کند ، ممکن است شخص با خونریزی و ریزش شود ، ناباروری در بانوان و درد لگنی نیز همزمان با آندومتریوز رخ می دهد .
نارسایی تخمدان
نارسایی تخمدان یکی دیگر از علت های ناباروری است ، گرسنگی ، تومور ، ورزش شدید از جمله عوامل نارسایی تخمدان می باشند .
بالا بودن میزان پرولاکتین
تولید شیر با تحریک هورمون پرولاکتین رخ می دهد ، تخمک گذاری باعث می شود که شیردهی و بارداری تحت تاثیر قرار گیرد ، در صورتی که هورمون پرولاکتین افزایش یابد ممکن است شخص دارای تومور هیپوفیزی شود .
سندرم تخمدان پلی کیستیک
در این مواقع این بیماری باعث می شود که هورمون آندروژن در بدن به مقدار زیادی تولید شود ، به دلیل این بیماری در زنان هورمون های زنانه کمتر حساسیت داشته در نتیجه تخمک گذاری با مشکل روبرو می شود .
یائسگی زود هنگام
یائسگی زود رس زمانی که شخص باید تخمدان ها را تخلیه نماید و یا قاعدگی بانوان پیش از 40 سالگی رخ دهد ، بیان می شود که یائسگی زود هنگام رخ داده است .
فیبروئیدهای رحمی
در دیواره رحم فیبروئیدها که تومورهای خوش خیمی هستند، وجود دارد ، معمولا این حالت در زنان رنج سنی 30 تا 40 سال رخ می دهد .
چسبندگی رحمی نیز یکی دیگر از دلایل ناباروری در زنان می باشد .
آزمایش های باروری
- تست تخمک گذاری
در این تست می توان کیت پیش بینی تخمک گذاری را در خانه، بدون هیچ مانع، افزایش هورمون لوتئینه (LH) را که قبل از تخمک گذاری رخ می دهد، تشخیص می دهد.
با انجام آزمایش خون پس از تخمک گذاری می توانید میزان پروژسترون را که به چه میزان است را چک نمایید ، هم چنین می توانید سطح سایر هورمون ها را نظیر پرولاکتین را بررسی نمایید .
با کمک هیستروسالپینگوگرافی که یک عکس رنگی از رحم است ، متخصص زنان و زایمان می تواند به تشخیص ناهنجاری ها در حفرف رحم بپردازد ، زیرا در این روش با کمک اشعه ایکس که به رحم تابیده می شود ، می توان به مشاهده این ناهنجاری ها پرداخته شود .
در صورتی که متخصص زنان و زایمان تشخیص دهد که در رحم ناهنجاری های وجود دارد با کمک این عکس رنگی از رحم می توان تشخیص داد که مایع از رحم یا از لوله های فالوپ خارج شده است یا خیر.
در صورتی که متخصص زنان و زایمان تشخیص دهد که شخص با ناهنجاری رحم روبرو است ، تست ها و آزمایش های بیشتری را برای شخص در نظر می گیرد و ارزیابی خود را بیشتر می کند ، یکی از این روش ها بازکردن لوله های فالوپ است .
- آزمایش ذخیره تخمدان
متخصص زنان و زایمان برای این که در تخمک گذاری از کمیت و کیفیت تخمک ها مطمئن شود ، توصیه می کند که آزمایش ذخیره تخمدان انجام شود .
در بانوان بالای 35 سال انجام یکسری آزمایش های خاص توصیه می شود ، آزمایش های نظیر
- آزمایش های هورمونی تیروئید
- آزمایش هورمونی هیپوفیز
با انجام این آزمایش ها می توان پروسه تولید مثل را کنترل کرد .
پس از بررسی لوله های فالوپ ، و بیماری های لوله رحم متخصص زنان و زایمان انجام آزمایش های سونوگرافی رحم را به بانوان توصیه می کند .
برخی از آزمایش ها که ممکن است به ندرت به بانوان توصیه شود که انجام شود شامل آزمایش های ذیل می باشد لاپاراسکوپی
آزمایش ژنتیک آزمایش
هیستروسکوپی
و…
لازم به ذکر است که درمان ناباروری به عوامل مختلفی بستگی دارد، نظیر عوامل موثر در درمان ناباروری سن بیمار ژنتیک علت ناباروری زمان ناباروری و.. گاهی ممکن است که ناباروری از یک اختلال پیچیده باشد ، که متخصص زنان و زایمان بسته به علت ناباروری و فاکتورهای تاثیر گذار در آن به درمان ناباروری می پردازد .
دکتر الهام امام جمعه متخصص زنان و زایمان بیان می کنند که که در برخی از زنان با یک یا دو روش و جراحی می توان به درمان ناباروری پرداخته شود این در حالی است که در برخی از بانوان ممکن است که چند نوع درمان را باید در نظر گرفته شود .
تحریک تخمک گذاری با داروهای باروری تنظیم یا تحریک تخمک گذاری می کنند. داروهای باروری درمان اصلی برای زنانی می باشد که به علت اختلالات تخمک گذاری ، دچار ناباروری شده اند . داروهای باروری عموما مانند هورمون های طبیعی – هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه (LH) – عمل می کنند تا تخمک گذاری انجام شود. آزمایش های بیشتری برای درمان ناباروری وجود دارد که در سایر مقالات به بیان آنها می پردازیم .
