درمان بی‌ اختیاری ادرار در یائسگی

یائسگی دوره‌ای طبیعی در زندگی زنان است که با تغییرات هورمونی قابل توجهی همراه است. یکی از عوارض شایعی که برخی بانوان در این دوران یا پس از آن تجربه می‌کنند، بی‌ اختیاری ادرار است. نشت غیرارادی ادرار می‌تواند کیفیت زندگی، اعتماد به نفس و فعالیت‌های اجتماعی را تحت تاثیر قرار دهد. خبر خوب این است که بی‌ اختیاری ادرار در یائسگی یک مشکل قابل درمان است و راهکارهای موثر متعددی برای مدیریت و بهبود آن وجود دارد.

چرا یائسگی باعث بی‌ اختیاری ادرار می‌شود؟

عامل اصلی، کاهش سطح هورمون استروژن در دوران یائسگی است. استروژن نقش مهمی در حفظ سلامت و قدرت بافت‌های مثانه، مجرای ادرار (اورترا) و عضلات کف لگن دارد. با کاهش استروژن:

بافت‌ها نازک‌تر و ضعیف‌تر می‌شوند: این امر می‌تواند منجر به بسته نشدن کامل مجرای ادرار هنگام افزایش فشار شکمی (مانند سرفه یا عطسه) شود.

عضلات کف لگن ضعیف می‌شوند: این عضلات مانند یک حمایت‌کننده برای مثانه و رحم عمل می‌کنند. ضعف آن‌ها کنترل ادرار را دشوارتر می‌کند.

حساسیت مثانه ممکن است افزایش یابد: منجر به احساس نیاز فوری و مکرر به دفع ادرار می‌شود.

انواع شایع درمان بی‌ اختیاری ادرار در یائسگی

دو نوع بی‌اختیاری ادرار در زنان یائسه شایع‌تر است:

بی‌ اختیاری ادرار استرسی (Stress Urinary Incontinence – SUI): نشت ادرار هنگام فعالیت‌هایی که فشار داخل شکم را افزایش می‌دهند، مانند سرفه، عطسه، خندیدن، بلند کردن جسم سنگین یا ورزش. این نوع به دلیل ضعف اسفنکتر ادراری یا عضلات کف لگن رخ می‌دهد.

بی‌ اختیاری ادرار فوریتی (Urge Urinary Incontinence – UUI) یا مثانه بیش‌فعال (OAB): احساس ناگهانی و شدید برای دفع ادرار که اغلب منجر به نشت ادرار قبل از رسیدن به سرویس بهداشتی می‌شود. ممکن است با تکرر ادرار (نیاز به دفع مکرر) و شب ادراری همراه باشد.

بی‌ اختیاری ادرار ترکیبی (Mixed Incontinence): ترکیبی از علائم هر دو نوع استرسی و فوریتی.

راهکارهای جامع و موثر برای درمان بی‌ اختیاری ادرار در یائسگی

خوشبختانه، گزینه‌های درمانی متنوعی وجود دارد که پزشک متخصص (معمولاً متخصص زنان یا اورولوژیست) پس از تشخیص دقیق نوع و شدت بی‌اختیاری، بهترین گزینه را برای شما انتخاب خواهد کرد:

تغییرات سبک زندگی و درمان‌های خانگی:

تمرینات کگل (Kegel Exercises): مهم‌ترین راهکار! این تمرینات به تقویت عضلات کف لگن کمک کرده و کنترل ادرار را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشند. انجام صحیح و منظم آن‌ها ضروری است.

مدیریت وزن: کاهش وزن اضافی فشار روی مثانه و کف لگن را کم می‌کند.

مدیریت مصرف مایعات: نوشیدن آب کافی مهم است، اما از مصرف بیش از حد مایعات به خصوص نزدیک به زمان خواب یا نوشیدنی‌های محرک مثانه (کافئین، الکل، نوشابه‌های گازدار) خودداری کنید.

تمرین مثانه (Bladder Training): تنظیم فواصل زمانی مشخص برای دفع ادرار و به تدریج افزایش این فواصل برای افزایش ظرفیت مثانه و کاهش حس فوریت.

جلوگیری از یبوست: یبوست فشار بیشتری به مثانه وارد می‌کند. رژیم غذایی غنی از فیبر و مصرف مایعات کافی کمک‌کننده است.

درمان‌های غیرتهاجمی و فیزیوتراپی

فیزیوتراپی کف لگن: متخصص فیزیوتراپی می‌تواند روش صحیح انجام تمرینات کگل را آموزش داده و از تکنیک‌هایی مانند بیوفیدبک (Biofeedback) یا تحریک الکتریکی (Electrical Stimulation) برای کمک به شناسایی و تقویت بهتر عضلات استفاده کند.

لیزر درمانی واژینال: لیزر مونالیزا تاچ یا سایر لیزرهای CO2 فرکشنال می‌توانند با تحریک کلاژن‌سازی، به بازسازی و افزایش ضخامت بافت واژن و اطراف مجرای ادرار کمک کرده و علائم بی‌اختیاری استرسی خفیف تا متوسط را بهبود بخشند (این روش نیاز به بررسی شواهد بیشتر دارد و باید توسط متخصص انجام شود).

پساری (Pessary): وسیله‌ای سیلیکونی که داخل واژن قرار می‌گیرد تا از مجرای ادرار و مثانه حمایت کند و نشت ادرار استرسی را کاهش دهد.

درمان‌های دارویی

استروژن موضعی (کرم، حلقه یا شیاف واژینال): برای بهبود سلامت بافت واژن و مجرای ادرار و کاهش علائم ناشی از آتروفی واژن (خشکی و نازکی) که می‌تواند به بی‌اختیاری کمک کند. این روش عوارض سیستمیک استروژن خوراکی را ندارد.

داروهای ضد موسکارینی یا آگونیست بتا-۳: برای آرام کردن عضلات مثانه و درمان بی‌اختیاری فوریتی و کاهش علائم مثانه بیش‌فعال استفاده می‌شوند.

روش‌های کم‌ تهاجمی و جراحی

تزریق مواد حجم‌دهنده: موادی به اطراف مجرای ادرار تزریق می‌شوند تا به بسته شدن بهتر آن کمک کنند (بیشتر برای بی‌اختیاری استرسی).

جراحی اسلینگ (Sling Surgery): شایع‌ترین و موثرترین جراحی برای درمان بی‌اختیاری ادرار استرسی که در آن یک نوار (اسلینگ) در زیر مجرای ادرار قرار داده می‌شود تا از آن حمایت کند.

تحریک عصب ساکرال (Sacral Neuromodulation): دستگاهی شبیه پیس‌میکر برای تنظیم سیگنال‌های عصبی بین مثانه و مغز؛ برای موارد شدید بی‌اختیاری فوریتی که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر بی‌ اختیاری ادرار را تجربه می‌کنید، حتی اگر خفیف باشد، حتماً با پزشک (متخصص زنان یا اورولوژیست) مشورت کنید. تشخیص دقیق نوع بی‌اختیاری و علت زمینه‌ای آن برای انتخاب بهترین روش درمانی ضروری است. خجالت نکشید؛ این یک مشکل پزشکی شایع و قابل درمان است.

مطب 1: خیابان پیروزی – روبروی پمپ بنزین سه راه سلیمانیه – پلاک 786 – طبقه 1 – واحد 2

مطب 2: خیابان شریعتی – ابتدای خیابان دولت – پلاک 550 – طبقه 1 – واحد 2

شماره های تماس: ۲۲۶۲۲۰۴۰ – ۳۳۳۰۳۷۲۷